chaud patates สำนวนฝรั่งเศส เกี่ยวกับมันฝรั่ง pommes de terre

C’est chaud patates ! เป็นสำนวนฝรั่งเศสที่เพิ่งปรากฏขึ้นมาเมื่อปลายศตวรรษที่ 20 หมายถึง อะไรบางอย่างที่ยุ่งยากซับซ้อน แล้วต้องทำให้เสร็จภายในเวลาด้วย มีความหมายโดยนัยเหมือนกับมันฝรั่งร้อนที่ยากจะถือไว้ในมือ เป็นสำนวนที่ต่อเนื่องมาจาก C’est chaud ! ซึ่งมีความหมายเดียวกัน ต่อมาวัยรุ่นก็คิดคำสนุกๆ ขึ้นมาจนกลายเป็น C’est chaud patates ! เป็นสำนวนฮิตติดปากที่ได้ยินวัยรุ่นพูดกันบ่อยๆ หากใครมีโอกาสได้ดูรายการแข่งขันในทีวี อาทิ การแข่งขันทำอาหาร จะเห็นว่าเวลาที่ได้รับโจทย์ยากๆ ผู้เข้าแข่งขันใช้คำนี้กันมาก แต่ถ้าไปถามคนแก่อาจจะไม่เคยได้ยินมาก่อนเลย เป็นสำนวนที่ใหม่มาก

Chaud แปลว่าร้อน C’est chaud. แปลตรงๆ ว่ามันร้อน แต่พอเป็นสำนวนจะแปลว่า “มันยาก ที่ต้องทำให้เสร็จไวๆ” (แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะทำไม่ได้)

Patate เป็นคำสแลงที่ใช้เรียก มันฝรั่ง ซึ่งจริงๆแล้วมันฝรั่งในภาษาฝรั่งเศสคือ Pomme de terre

สำนวนนี้ต้องใช้กับ verbe « être » อย่างที่เคยเล่าให้ฟังในหัวข้อก่อนหน้านี้ว่า มีข้อควรระวังในการใช้ verbe กับ chaud เพราะจะทำให้อับอายขายหน้าได้หากใช้ผิดแค่นิดเดียว

ใช้ « avoir » J’ai chaud. ฉันร้อน (เพราะอากาศมันร้อน)

ระวัง « être » Je suis chaud. หมายถึงฉันกำลังเร่าร้อน (มีความต้องการทางเพศ)

Il fait chaud. อากาศร้อน

เวลามีอาหารร้อนๆ ที่เพิ่งเอาออกมาจากเตา แล้วจะบอกว่าระวังนะ มันร้อน พูดว่า Attention, c’est chaud.

Patates และ Pommes de terre : Expressions มันฝรั่งเป็นอะไรที่อยู่ในประจำวันของคนฝรั่งเศส ทำให้มีสำนวนเกี่ยวกับมันฝรั่งออกมาอย่างมายมาย 

• Patate chaude ปัญหา หรือเรื่องเดือดร้อน ที่ยากจะถือไว้ในมือได้นานๆ ต้องวางลง หรือโยนให้คนอื่น น่าจะตรงกับสำนวนไทยว่า เผือกร้อนๆ

• C’est une vraie patate. เป็นคนโง่

• Un sac à patates การแต่งตัวที่แย่มาก

• Se renvoyer la patate chaude การโยนความผิดให้คนอื่น

• En avoir gros sur la patate = en avoir gros sur le cœur มีความเศร้าโศรก ผิดหวัง ไม่มีความสุข หรือความรู้สึกช็อค บางครั้งก็เปรียบ patate เสมือนกับหัวใจ

• Avoir la patate = avoir la frite = avoir la pêche = มีพลัง ดูสดชื่น แข็งแรง

• Mettre une patate ใช้ในกีฬาฟุตบอล หมายถึงการยิงประตูได้หนึ่งลูก une première patate บอลลูกแรกที่ทำได้

• Avoir l’air patate มีท่าทางเงอะงะ

• Lancer une patate การต่อยด้วยกำปั้น

• Une patate หมายถึงจำนวนเงิน สำนวน une patate หมายถึงเงินจำนวน 1 ล้าน ฟังก์ในสมัยก่อน ซึ่งเท่ากับ 1524 ยูโร ในปัจจุบัน

ประวัติมันฝรั่ง Histoire de la pomme de terre

มันฝรั่งมีต้นกำเนิดที่ประเทศเปรู เป็นอาหารของพวกอินคา เมื่อสเปนเดินทางไปยังเปรูก็มีการนำมันฝรั่งกลับมายังทวีปยุโรป ตอนแรกๆคนอังกฤษไม่กล้ากินเจ้าก้อนหินหน้าตาประหลาดๆ นี้ ด้วยความที่มันมีรูปร่างกลมๆ คนฝรั่งเศสเลยตั้งชื่อให้มันว่า pomme de terre (pomme = แอปเปิ้ล terre = พื้นดิน) ในช่วงแรกๆคนฝรั่งเศสไม่นิยมกันมันฝรั่งเท่าไหร่นัก จนกระทั่งช่วงปฏิวัติ เกิดภาวะข้าวยากหมากแพง ชาวปารีสจึงต้องหันมากินมันเป็นอาหาร จนมันกลายเป็นของเก๋ไก๋ ได้รับความนิยมไปอย่างแพร่หลาย

คนแรกที่เอามันฝรั่งไปทอดน่าจะเป็นแม่ชีเทเรซา ชาวสเปน เพราะมีหลักฐานว่าเธอเอามันไปเพาะปลูกขยายพันธุ์ แล้วเธอยังเป็นคนที่ชอบคิดค้นเมนูอาหารใหม่ๆ อีกด้วย ส่วนต้นกำเนิดเฟรนช์ฟรายส์นั้นมาจากประเทศเบลเยี่ยม ที่มาของชื่อน่าจะย่อมาจาก frenched and fries มาจากคำกริยา to french แปลว่าหั่นเป็นชิ้นยาวๆ แล้วก็นำไปทอด to fry แม้คนทั้งโลกเรียกมันว่า french fries แต่คนฝรั่งเศสกลับเรียกเฟรนช์ฟรายส์ว่า frites ถ้าใครเดินทางมาที่เบลเยี่ยม เนเธอร์แลนด์ หรือฝรั่งเศส ห้ามพลาดที่จะลองชิม Moules marinières avec frites หอยแมลงภู่อบเนยเสิรฟคู่กับเฟรนช์ฟรายส์ เมนูประจำท้องถิ่นของที่นั่น