เห็ดหลินจือ สรรพคุณ กินอย่างไรถึงจะมีประโยชน์

เห็ดหลินจือ ในภาษาอังกฤษ Lingzhi ราชาแห่งสมุนไพรจีน เป็นภูมิปัญาจีนที่มีการใช้มานานกว่า 4,000 ปี ถือเป็นยาอายุวัฒนะ และรักษาโรคต่างๆ สรรพคุณของเห็ดหลินจือ เป็นยาบำรุงร่างกาย บรรเทาอาการอ่อนเพลีย สร้างภูมต้านทานช่วยรักษาหลอดลมอักเสบ ภูมิแพ้ โรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ซึ่งสรรพคุณดังกล่าวมีงานวิจัยรองรับ และเห็ดหลินจือไทยหรือจีนนั้น มีสรรพคุณ มีประโยชน์เท่าๆกัน

เหดหลนจอ สรรพคณ

แต่ผลิตภัณฑ์เห็ดหลินจือที่วางจำหนายอยู่ มีมากมายหลายชนิดเหลือเกิน ผู้ใช้อาจจะไม่รู้ว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่ถูกต้อง สมกับราคาที่ตั้งไว้หรือเปล่า ทำให้ไม่คุ้มกับค่าเงินที่จ่ายไป ยกตัวอย่างเช่น ผลิตภัณฑ์ที่เขียนว่า สารสกัดจากเห็ดหลินจือ แล้วเราจะทราบได้อย่างไรว่า ผลิตภัณฑ์นั้นเป็นสารสกัดจริง เพราะหากนำส่วนที่เป็น ”ร่ม” ของเห็ดหลินจือมาสกัด ก็จะมีตัวยาอยู่น้อยมาก หรืออาจไม่มีเลย ความเข้มข้นน้อยแต่นำมาขายในราคาสารสกัด 

ส่วนไหนของเห็ดหลินจือที่เป็นตัวยา?

ส่วนประกอบของเห็ดหลินจือ จะคล้ายกับเห็ดทั่วไปคือมีส่วนที่เป็น ร่ม และก้านเห็ดที่ยาวๆ ที่ผิวส่วนบนของร่มเราจะเห็นฝุ่นเล็กๆสีน้ำตาลเข้มๆ ดูสกปรกและล้างก่อนที่จะนำมาทำอาหาร โดยที่ไม่รู้ว่า ส่วนนี้แหละที่มีคุณค่ามากที่สุดของเห็ดหลินจือ ที่เรียกว่า “สปอร์” ที่เห็ดหลินจือจะสร้างมาจากรูเล็กๆที่อยู่ใต้ร่ม แต่เนื่องจากสปอร์มีความเบา เมื่อสร้างเสร็จโดยธรรมชาติแล้วก็จะฟุ้ง แล้วปลิวมาตกอยู่บนผิวร่มด้านบน สปอร์เห็ดเป็นส่วนที่มีสรรพคุณทางยามากที่สุด แต่ตัวร่มก็มีประโยขน์เช่นกัน แต่น้อยกว่า

สปอร์เห็ดหลินจือ จะมีผนังห่อหุ้มที่แข็งแรงมากถึง 2 ชั้น สปอร์ที่นำมาใช้เป็นยาต้องมีการกะเทาะเปลือกทั้งสองชั้นออกเสียก่อน สารในเห็ดหลินจือถึงจะออกฤทธิ์ได้ มีงานวิจัยที่ทดลองนำสปอร์ไปใส่ในกระเพาะซึ่งมีสภาพเป็นกรด และใส่ในลำไส้ซึ่งมีสภาพเป็นด่าง ปรากฎว่าสปอร์นี้ไม่มีการแตกตัวหรือถูกย่อยได้เลย แสดงว่าพอกินเข้าไปร่างกายก็นำไปใช้ไม่ได้ การกะเทาะเปลือกสปอร์เห็ดหลินจือนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องใช้เครื่องมือพิเศษ ข้างล่างคือภาพถ่ายจากกล้องจุลทรรศน์ ซ้ายมือคือสปอร์เห็ดหลินจือ ภาพขวามือคือสปอร์เห็ดหลินจือที่กะเทาะเปลือกแล้ว

สปอร เหดหลนจอ สรรพคณ

สารที่มีประโยชน์ในเห็ดหลินจือ

• สารกลุ่มไตรเทอร์พีน (Triterpene) หรือสารไตรเทอร์พีนอยด์ มีคุณประโยชน์สำหรับ ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เบาหวาน ความดัน ต้องเป็นสารที่ได้มาจากสปอร์เห็ดหลินจือที่กะเทาะเปลือก ถึงจะได้ผล 

• สารกลุ่มโพลี่แชคคาไรด์ ที่ช่วยกระตุ้นระบบภูมคุ้มกัน การสกัดโดยการต้มจะได้โพลี่แชคคาไรด์ออกมาเยอะ

ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเห็ดหลินจือ จะเห็นว่ามีการโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารต่างๆ ว่ามีส่วนผสมของเห็ดหลินจือ เรามาดูว่าความหมายของแต่ละผลิตภัณฑ์แต่ละชนิดนั้นหมายความว่าอย่างไร

1. เห็ดหลินจือสกัด ขบวนการคร่าวๆก็คือ จะเอาส่วนหมวกของเห็ดหลินจือหั่น แล้วนำไปต้มจนได้สารสำคัญออกมา แล้วเอาไประเหยน้ำออกจนได้เป็นผง แล้วถึงนำมาบรรจุแคปซูล หรือว่าตอกเป็นเม็ดๆ

2. เห็ดหลินจือผสมในเครื่องดื่มต่างๆ เช่น กาแฟผสมเห็ดหลินจือ ซึ่งเราก็ไม่มีทางรูได้เลยว่าใส่ลงไปในปริมาณมากน้อยเท่าไหร่ ใส่ส่วนไหนเห็ดหลินจือลงไป ดื่มแล้วจะได้ประโยชน์จริงไหม บางยี่ห้อก็ใส่ไปแค่นิดเดียวแล้วก็มาโฆษณาว่าใส่แล้วเพิ่มที่ราคาแพงขึ้นเยอะเลย 

3. สปอร์เห็ดหลินจือ ถ้าเป็นเป็นสปอร์เห็ดหลินจือจริงๆ ราคาจะสูงมาก มักจะมีการระบุไว้บนฉลาก แต่ก็ต้องเป็นสปอร์ที่กะเทาะเปลือกแล้วด้วยนะ 

ข้อควรระวัง ผลข้างเคียงในการใช้เห็ดหลินจือนั้นมีน้อยมาก ผู้แพ้เห็ดหลินจืออาจจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียร ท้องเสีย หรือมีผื่นขึ้น แต่ก็ไม่ใช่อาการที่รุนแรงมาก 

เสียตังค์ซื้อกินทั้งทีก็ควรได้ประโยชน์คุ้มค่า ติดตามตอนต่อไปในเรื่อง วิธีตรวจสอบเห็ดหลินจือ ว่าผลิตภัณฑ์มีคุณค่าทางยาหรือไม่ โดยวิธีง่ายๆด้วยตัวเอง

ที่มา : รายการยาหมอบอก โดยรศ.ภญ.นพมาศ สุนทรเจริญนนท์ จากคณะเภสัชวินิจฉัย มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งทำงานวิจัยเริ่มกับการแพทย์แผนไทย และกระทรวงสาธารณสุข