เอส.พี.แอล.ซอเรนเซน (S.P.L. Sørensen) : Google Doodle ผู้คิดค้นค่า pH
วันที่ 29 พ.ค. 61 กูเกิ้ลได้อุทิศ Doodle ในวันนี้เพื่อเป็นเกียรติแก่ ผู้คิดค้นค่า pH เอส.พี.แอล.ซอเรนเซน (S.P.L. Sørensen) นักเคมี ผู้นำเสนอ pH สเกลวัดความเป็นกรดด่างให้คนทั้งโลกได้รู้จัก แต่ Doodle นี้ไม่สามารถเห็นได้ในประเทศไทย แต่ทางเราเห็นว่าน่าสนใจจึงนำมาเล่าให้ฟัง
ประวัติ เอส.พี.แอล.ซอเรนเซน (S.P.L. Sørensen)
S.P.L. Sørensen หรือชื่อเต็ม Sørensen, Soren Peter Lauritz นักเคมีชาวเดนมาร์ก ผู้คิดค้นค่า pH ในขณะที่เขาทำงานเป็นหัวหน้าห้องทดลองคาลเบิรก์ เมื่อปี ค.ศ. 1909 และต่อมาในปี 1924 มีการปรับปรุงให้เป็นการวัดค่า pH สมัยใหม่
เอส.พี.แอล.ซอเรนเซน เกิดเมื่อวันที่ 9 มกราคม ค.ศ. 1868 ที่เมือง Havrebjerg ประเทศเดนมาร์ก พ่อของเขาเป็นเกษตกร เมื่ออายุ 18 ปี ซอเรนเซนเข้าเรียนในมหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกน ในสาขาการแพทย์ แต่เนื่องจากเขามีความเชี่ยวชาญในด้านเคมีเป็นพิเศษ ทำให้เขาสนใจและหันมาศึกษาเคมีโดยเฉพาะ ซอเรนเซน จบปริญาเอกสาขาเคมีจากมหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกน เขาทำงานเป็นหัวหน้าห้องทดลองคาลเบิรก์ (Carlsberg Laboratory) ที่ได้รับการสนับสนุนจากเบียร์คาลเบิรก์ ซึ่งเป็นอุตสหกรรมเคมีที่เก่าแก่ที่สุดในเดนมาร์ก ในขณะที่เขากำลังศึกษาเรื่องผลกระทบของความเข้มข้นของไฮโดรเจนไอออนในการวิเคราะห์โปรตีน และในปีค.ศ. 1909 ซอเรนเซนได้นำเสนอสเกลวัดค่าความเป็นกรด-ด่าง หรือที่เรารู้จักกันเป็นอย่างดีในชื่อของ pH การศึกษาเรื่องนี้ ซอเรนเซน ได้รับการสนับสนุนและช่วยเหลือจาก Margrethe HøyrupSørensen ภรรยาคนที่สองของเขา ซอเรนเซนเสียชีวิตเมื่อวันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1939 ที่เมืองโคเปนเฮเกน (อายุ 71 ปี)
ค่า pH เป็นสเกลวัดค่าความเป็นกรด-ด่าง ย่อมาจาก Potential of Hydrogen
สูตรหาค่าพีเอชได้มาจากสมการ
pH = -log [H3O+]
การวัดความเป็นกรด-ด่าง สามารถทำได้ 2 วิธีได้แก่ การวัดด้วยอิเล็กโทรดหรือพีเอชมิเตอร์ และ การวัดด้วยกระดาษลิตมัส หากสารละลายใดมีความเป็นกรดกระดาษลิตมัสจะเปลี่ยนเป็นสีแดง หากสารละลายใดมีความเป็นด่างกระดาษลิตมัสสีจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงิน เช่น
● น้ำกรดในแบตเตอรี่รถยนต์ เป็นกรดแก่ pH อยู่ที่ 1
● กรดในกระเพาะอาหาร เป็นกรดแก่ pH อยู่ที่ 1.5 – 2.0
● น้ำมะนาว ค่า pH อยู่ที่ 2.2 มีความเข้มข้นของกรดซิตริกอยู่ที่ 5-6%
● น้ำส้ม ค่า pH อยู่ที่ 3.5
● เบียร์ เป็นกรดอ่อน ค่า pH อยู่ที่ 4.5
● นม ค่า pH อยู่ที่ 6.5
● น้ำบริสุทธิ์ ค่า pH อยู่ที่ 7.0
● เลือด ค่า pH อยู่ที่ 7.34 – 7.45
● น้ำทะเล ค่า pH อยู่ที่ 8.0
● สบู่ล้างมือ มีความเป็นด่าง ค่า pH อยู่ที่ 11
● น้ำยาปรับผ้านุ่ม มีความเป็นด่าง ค่า pH อยู่ที่ 12.5
● โซดาไฟ มีความเป็นด่างเข้มข้น ค่า pH อยู่ที่ 13.5 – 4
ปัจจุบันการวัดความเป็นกรด-ด่างมีความสำคัญในหลากหลายสาขา เช่น ทางการแพทย์ การบำบัดน้ำเสีย และ ทางด้านเคมี
